3. Een goed leven voor cliënten
3.1 Samenwerken aan kwaliteit
Kwaliteit is de goede dingen doen en die dingen goed doen. Daarom stellen we ons voortdurend de vragen: Hoe kunnen we zorgen voor een goed leven voor cliënten en wat hebben teams daarvoor nodig? Hoe kunnen we de kwaliteit van de zorg bevorderen? Het antwoord? Door een goede samenwerking met de cliënt en zijn familie en tussen alle organisatieniveaus en diensten. Lees alles over kwaliteit bij ’s Heeren Loo in ons Kwaliteitsrapport 2022. In deze samenwerking heeft ieder zijn eigen verantwoordelijkheden. Van persoonlijk leiderschap van medewerkers met voldoende regelruimte en samenwerking in teams. Tot coaching en ondersteuning door managers. De managers signaleren ook knelpunten en werken samen met ondersteunende diensten om deze knelpunten op te lossen. Zo nodig wordt beleid gemaakt of aangepast op centraal niveau.
Methodisch werken volgens de leercyclus Plan-Do-Reflect-Act
Op alle niveaus van de organisatie werken we volgens de leercyclus Plan-Do-Reflect-Act. Zo leggen we in het plan voor cliënten jaarlijks hun wensen en die van hun verwanten vast. We evalueren de voortgang regelmatig. Dat geldt ook voor (verbeter)plannen voor teams, regio’s en het concern.
Zo nodig stellen we de plannen eens per jaar bij. Kwartaalrapportages ondersteunen de evaluaties. Daarin staat onder andere informatie uit het dashboard kwaliteit over het aantal ingevulde plannen, cliënttevredenheid, risico-inventarisaties, personele inzet en financiën.
Managers zorg en gedragskundigen samen op training kwaliteitsreflectie
Na de fusie van de Noorderbrug met ’s Heeren Loo in 2020 ging er veel aandacht uit naar het samenvoegen van beide organisaties. Daarnaast maakte de coronapandemie het lastig om elkaar te ontmoeten. Helemaal omdat De Noorderbrug zich uitstrekt van Groningen en Friesland tot aan Deventer. Eind vorig jaar kwam de focus meer op de kwaliteit van zorg te liggen. De aftrap was een training over kwaliteitsreflecties met veel praktische oefeningen voor 30 managers zorg en gedragswetenschappers.
Op iedere locatie zijn zij namelijk eindverantwoordelijk voor de kwaliteit van zorg. Daarom volgden zij deze training over hoe ’s Heeren Loo kwaliteit structureel vormgeeft met 4 keer per jaar een kwaliteitsreflectie en het analyseren van data in het dashboard kwaliteit.
De deelnemers waren enthousiast, ook omdat deze hen helpt bij een goede samenwerking met familie van de cliënt. Door niet-aangeboren hersenletsel verandert het leven drastisch van zowel de cliënt als van de mensen om hem heen.
Daarnaast vonden de deelnemers het prettig om hun collega’s van andere locaties beter te leren kennen. Zodat zij makkelijker eventuele knelpunten met hen bespreken en kunnen leren van elkaars ervaringen en oplossingen.
Na de training konden de deelnemers vooruit. Ze planden kwaliteitsreflecties in voor hun teams en evaluaties van het kwaliteitsdashboard met de kwaliteitsmedewerker. Zo werd kwaliteitsdenken een structureel en vanzelfsprekend onderdeel van het werk.
Meer openheid door kwaliteitsreflecties met verwanten
Arjan woont ruim 30 jaar bij ’s Heeren Loo en het grootste deel daarvan op het woonzorgpark in Ermelo. Zijn vader, Bram van der Mooren, is al jaren nauw betrokken bij de kwaliteit van zorg voor zijn zoon en die in bredere zin. Zo geeft hij zijn mening en denkt hij mee in de regionale en centrale cliëntenraad. “Als verwanten van de medebewoners van Arjan kwamen we af en toe bij elkaar bij ’s Heeren Loo”, legt Bram uit. “Niet iedereen voelde zich dan vrij om zich uit te spreken. Daarom heb ik een aantal jaar geleden alle verwanten, de manager zorg en de persoonlijk begeleider bij mij thuis uitgenodigd om te praten over hoe het ging op de woning. Ik vond het belangrijk dat we met elkaar praatten niet over elkaar. En dat we elkaar beter leerden kennen. Dat ging heel goed. We hebben bijvoorbeeld mooie afspraken kunnen maken over verbeteringen aan de woning, zolang nieuwbouw op zich laat wachten.” Sindsdien zijn de bijeenkomsten regelmatig herhaald en hebben meer medewerkers zich erbij aangesloten. Aanvankelijk was Bram de initiator, maar sinds een paar jaar neemt het team van de woning het initiatief en vallen de bijeenkomsten onder de kwaliteitsreflecties.
Complimenteren en verbeteren
Bram: “Het hele team doet nu mee. Zo’n reflectie met verwanten is best wennen voor het team. We praten over wat goed gaat, maar ook over wat beter kan. Het geeft ons de gelegenheid om het team te complimenteren en om verbeterpunten te benoemen."
"Bij een van de laatste bijeenkomsten had het team een boom gemaakt, waar we onze wensen en onderwerpen in konden hangen. Dat werkte goed. Als meer verwanten dezelfde zaken aandragen geeft dat gewicht en zoeken we samen naar een oplossing. Ook pakken we als verwanten dingen op, zo hebben we met elkaar de tuin opgeknapt. Terugkijkend is er meer wederkerigheid en openheid ontstaan tussen de verwanten en het team. Dat is belangrijk, want dat komt de kwaliteit ten goede.”
Met ‘Dit vind ik ervan!’ komen er andere zaken boven water
In de Torenstraat in Nijkerk wonen cliënten met een licht verstandelijke beperking met 24-uurs begeleiding. Als voorbereiding op de planbespreking bespraken begeleiders de laatst ingevulde formulieren aan de hand van ‘Dit vind ik ervan!’ (DVIE). Dit leverde nauwelijks meerwaarde op voor cliënt en begeleider. Cliënten vonden het lastig om bij de thema's wat te vertellen. Daarom ging begeleider Martine Vincentie op zoek naar hoe zij beter en leuker met DVIE konden werken. In een filmpje op het intranet zag ze de gesprekskaarten van DVIE en heeft ze die aangevraagd. Sinds 2 jaar gebruiken de begeleiders de kaartjes van (DVIE) bij de gesprekken, die nu heel anders verlopen. Cliënten voelen zich beter gehoord.
Opener gesprek
Martine: “Voorafgaand aan de planbespreking of wanneer het met een cliënt niet goed gaat, leg ik de kaartjes met de plaatjes op tafel. Wij dachten dat cliënten het kinderachtig zouden vinden, maar het helpt juist goed om wat opener het gesprek in te gaan.
De cliënt kiest zelf uit de thema’s: gevoel, lijf, familie, vrienden en kennissen, meedoen, hulp, huis, doen, kiezen, rechten en veilig voelen. Daarmee bepaalt de cliënt veel meer waarover hij of zij wil praten. Zo vertelde een client, nadat zij zelf het kaartje Doen gekozen had, dat zij graag haar rijbewijs wilde halen.”
De onderwerpen op de achterkant van de kaartjes helpen om het gesprek over een thema aan te gaan. Bij Gevoel staat bijvoorbeeld: hoe het met je gaat, tevredenheid met je leven, gekend voelen, omgaan met emoties en levensvisie. “De onderwerpen maken dat je verder kijkt en houden je scherp”, vervolgt Martine. “Soms moet je de onderwerpen wel vertalen naar de cliënt. Ook is het goed om vaker met DVIE te werken. Dan kun je het aantal thema’s per keer beperken of kijken of het antwoord een momentopname was. Deze aanpak helpt cliënten beter hun doelen en wensen onder woorden te brengen, ze voelen zich gehoord. Dat is zo waardevol!”
Ontspannen bij de tandarts met de VR-bril
Soyane heeft een ernstige verstandelijke beperking en kan niet praten. Voor haar was de periodieke gang naar de tandarts geen pretje. Begeleiders hielden haar dan stevig vast. Een VR-bril bracht uitkomst.
Soyane was bang in de tandartsstoel en wilde er het liefst zo snel mogelijk weer uit. Zij weerde de tandarts af met haar handen, draaide haar hoofd steeds weg en hield haar mond stijf dicht. Noodgedwongen werd ze stevig vastgehouden, zodat de tandarts toch nog stukjes van haar mond kon bekijken. Kalmerende medicatie voor een kort bezoek aan de tandarts was geen goede optie, want die werkt nog de hele dag door.
Gedragswetenschapper Saskia Knoeff: “Toen vanuit innovatie de vraag kwam wie de VR-bril zou willen testen voor angstvermindering, wilden we dat graag.
Soyane is dol op alles wat met baby’s te maken heeft. En daarvan stonden genoeg filmpjes op YouTube. Eerst keken we in de vertrouwde omgeving van haar woning hoe ze op de VR-bril reageerde. Dat ging prima. Na overleg met de tandarts hebben we de bril meegenomen naar het consult. En dat ging boven verwachting goed.”
Vanaf de start van het filmpje lag Soyane ontspannen in de stoel en deed ze haar mond open. Alle tandartsgeluiden deden haar helemaal niets. Ze verbaasde iedereen. De tandarts is zo enthousiast dat hij zelf een VR-bril heeft aangeschaft om hem bij andere cliënten uit te proberen. Ook bij bloedprikken kan de bril een goede afleiding zijn. Vrijheidsbeperking is dan niet langer nodig.”