2. Bewegen naar een gelijkwaardige samenwerking

Klik hier en luister naar het verhaal over de beweging

Samenvatting

Wanneer we samen, het netwerk en zorgprofessionals, invulling geven aan goed leven, dan bepaalt iedere locatie hierin zijn eigen ambitie. Er is geen goed of fout. De beweging die een locatie maakt, sluit aan bij de lokale behoefte en iedere locatie maakt hierin eigen keuzes. Om te komen tot een gelijkwaardige samenwerking, is het goed om te kijken in welke samenwerkvorm een team zit. In dit hoofdstuk werken we de verschillende samenwerkvormen vinden, luisteren, welkom heten en meedoen verder uit. Aan de hand van iedere vorm kan ieder team bepalen waar die zich bevindt.

Binnen ’s Heeren Loo werken we vanuit de driehoek, waarin cliënten, het netwerk en de zorgprofessional allemaal aparte rollen en taken hebben. Willen we komen tot een gelijkwaardige samenwerking, dan is het vertrekpunt dat we meer naar elkaar toe bewegen om zo het netwerk van een cliënt te versterken en te vergroten.

In de samenwerkvorm vinden wordt actief verbinding met elkaar gezocht, staan we open voor elkaar en durven we bepaalde gewoontes los te laten. Dit kan soms schuren en discussie oproepen. In deze vorm probeer je dingen uit en ga je met elkaar op zoek naar hoe je drempels en weerstand op kan lossen. Naar mate je elkaar hebt gevonden, kun je steeds beter naar elkaar luisteren, elkaar beter leren kennen en uiteindelijk beter begrijpen.

In de samenwerkvorm luisteren respecteert iedereen elkaar en samen kom je samen oplossingen. Je bespreekt samen wie waar goed in is en je gaat steeds meer samenwerken als één team. Op deze manier werk je samen om het netwerk van een cliënt te versterken.

Op het moment dat er al een netwerk rondom de cliënt bestaat, dan kan het moment komen om het netwerk verder te vergroten. Dit is de samenwerkvorm welkom heten. De deuren worden open gezet en nieuwe relaties ontstaan.

In de samenwerkvorm meedoen is het team zichtbaar en actief onderdeel van de samenleving. Daarmee is een cliënt onderdeel van de maatschappij en doet daarin actief mee. Als team kun je dan nog steeds tegen hobbels aanlopen waar je je als team vervolgens weer op aan moet passen. Als team pas je je flexibel aan aan de dagelijkse praktijk.

We gaan samen op reis

Van een wereld waarin het team bestond uit enkel zorgprofessionals naar een team met daarin ook het netwerk en de cliënt. Voor iedereen is dit een nieuwe situatie dus het zal geregeld zoeken zijn. ‘Wie bepaalt wat?’, ‘Mag ik dit doen of heb ik toestemming nodig?’, ‘Wat doe ik als ik andere waarden heb dan de ander?’, ‘Wat doen we als we het oneens zijn en wie hakt dan de knoop door?’ Dat zijn zomaar een paar vragen die we tegen gaan komen. We gaan samen al lerend ontdekken wat en op welke manier we gaan samenwerken. Het is belangrijk om koersvast te blijven en de stip op de horizon met elkaar te delen. Als organisatie willen we deze reis goed faciliteren en de tijd/ruimte geven voor het proces.

Zoals eerder benoemd zullen we op een andere manier naar de samenstelling van de teams gaan kijken.

Een team omschrijven we als een aantal mensen die samen één gemeenschappelijk doel na streven. Het team bestaat uit cliënten, hun netwerk en (indien gewenst) zorgprofessional(s). Cliënten hebben zelf de regie en het netwerk en de zorgprofessional stapt in waar gewenst/nodig. Zij hebben als gezamenlijk doel om samen bij te dragen aan een goed leven van de cliënt. Teamleden vullen elkaar aan vanuit hun eigen rol, persoonlijkheid en talenten en krijgen regelruimte om van waarde te zijn. Een gelijkwaardig samenspel is hierbij randvoorwaardelijk.

Iedereen die in het team deelneemt committeert of contracteert zich vooraf aan de rol die hij/zij heeft en de ondersteuning die hij/zij wil en kan bieden. Hierbij wordt geen onderscheid gemaakt in grootte van de rol, mate van ondersteuning of de frequentie.
Ieder teamlid is een gelijkwaardig samenwerkingspartner (zie onderstaand meer toelichting).
De teamsamenstelling kan wisselen en veranderen.
Rollen en ondersteuningsbehoefte staan niet voor altijd vast, kunnen aan verandering onderhevig zijn.
Rollen kunnen uitgroeien tot een ondersteuningsaanbod voor één specifiek persoon, naar meerdere cliënten of voor de gehele locatie/groep.
Uitgangspunt is om de cliënt te (blijven) stimuleren om bepaalde zaken in de toekomst zelf te kunnen doen.
Voor niet betaalde teamleden geldt; het vervullen van een waardevolle rol is niet vrijblijvend. Hier wordt mee bedoeld: we maken afspraken met elkaar en handelen hiernaar.
De rollen, taken en verantwoordelijkheden zijn vanaf de start duidelijk voor iedereen, in afstemming en vanuit de behoefte van cliënten.

Het uitdragen van de kernwaarden van 's Heeren Loo en daarin voorbeeldgedrag vertonen is een rol voor iedereen in het team:

Betrokken

Ontwikkelen

Passie

Samen

Vanuit driehoekskunde naar een gelijkwaardige samenwerking

‘s Heeren Loo investeert al een aantal jaren in de methodiek Driehoekskunde. Veel teams werken op deze manier en dat geldt dus voor veel teams ook als vertrekpunt. De cliënt, de verwant en de zorgprofessionals vertegenwoordigen allemaal een hoek in de driehoek. Ieder heeft zijn eigen rol en je ziet elkaar en respecteert elkaar. De verantwoordelijkheid voor een goed leven van cliënten ligt grotendeels bij de zorgprofessionals (in ieder geval voelen ze dit vaak zo en handelen ze daar naar). Het netwerk wordt lang niet altijd betrokken in het leven van cliënten of is minimaal aanwezig en/of klein. Er zijn vaak geen actieve doelen om dit netwerk te vergroten, meer samen te werken en men beschouwt het als een status quo.

Wat als we het netwerk rondom de cliënt versterken en vergroten? Hoe ziet de samenwerking tussen cliënten, hun netwerk en zorgprofessionals er dan uit? We gaan met elkaar bewegen naar een gelijkwaardige samenwerking. In een gelijkwaardige samenwerking werkt men vanuit verschillende rollen en verantwoordelijkheden, samen voor een goed leven van de cliënt. Iedere rol heeft zijn eigen toegevoegde waarde voor de cliënt en doet er dus toe. In de samenwerking heeft iedereen wensen, verwachtingen en grenzen. Een aantal uitgangspunten voor een meer gelijkwaardige samenwerking in een team:

Voelen van een gezamenlijke verantwoordelijkheid.
Handelen vanuit een gezamenlijk belang.
Teamleden zijn gelijkwaardig, niet gelijk.
Moeite doen om elkaars perspectieven te leren kennen, met elkaar in gesprek te gaan en te investeren in een vertrouwensrelatie. Om van elkaar te leren en een gezamenlijk beeld en perspectief van mogelijkheden rondom de cliënt te uit te wisselen.
Teamleden hebben verschillende (eind)verantwoordelijkheden rondom de cliënt.

Dat betekent dat we samen een nieuwe manier ontwikkelen om van vanuit een driehoek meer netwerkcirkels te maken. Er zijn vanuit het perspectief van een gelijkwaardige samenwerking verschillende vormen (niveaus van samenwerking) die kunnen ontstaan in het team. Per vorm zijn er andere uitdagingen en andere behoeftes. Waar staat jouw team? De vier samenwerkvormen zijn ook te vinden in de tekening en daar kan je doorklikken naar een uitgebreidere uitleg. Tijdens het programma worden voor elke vorm inspirerende voorbeelden en hulpmiddelen voor de 'gereedschapskist' verzameld om de gelijkwaardige samenwerking door te ontwikkelen.

In deze beweging is er geen start en eindpunt, er is geen goed of fout. In het team wordt besproken welke vorm het beste past bij de huidige situatie en/of er ambitie is om hierin ook te bewegen naar een andere vorm.

De vormen die we onderscheiden (naast het Vertrekpunt) zijn:

Het bewegen naar een gelijkwaardige samenwerking met cliënten, het netwerk en de zorgprofessionals is een proces wat onderhevig is aan veranderingen. De samenstelling van het team en de zorg -en ondersteuningsbehoefte kan immers veranderen. Teams zullen continue bewegen in en tussen de samenwerkvormen.